ผู้สูงอายุเป็นกลุ่มประชากรที่มีโอกาสเกิดโรคซึมเศร้าได้มากกว่าคนในวัยอื่น โดยพบว่าร้อยละ 10-13 ของผู้สูงอายุจะมีอาการของโรคซึมเศร้า
ทำไมผู้สูงอายุมีอาการโรคซึมเศร้ามากกว่าวัยอื่น
- ในวัยสูงอายุจะมีการเปลี่ยนแปลงหลายอย่างที่ทำให้เกิดโรค ซึมเศร้าได้ง่าย ได้แก่
- การเปลี่ยนแปลงของสารสื่อประสาทในสมอง ทำให้เกิดโรคซึมเศร้าได้ง่าย
- การที่มีโรคทางกายบางอย่าง เช่น ภาวะสมองเสื่อม โรคหลอดเลือดสมอง โรคมะเร็ง โรคต่อมไทรอยด์
- การเจ็บป่วยทางกายที่ไม่ได้มีผลกระทบต่อสมองโดยตรงแต่ทำให้เกิดความทุกข์ทรมาน เจ็บปวด หรือเก็บความรู้สึกว่าร่างกายไม่แข็งแรง อาจทำให้เกิดอารมณ์ซึมเศร้าได้ เช่น ป่วยเป็นโรคหัวใจ โรคไต ปวดข้อ
- ยาหลายชนิดอาจทำให้มีอารมณ์เศร้าได้เช่นกัน เช่นยาลดความดันโลหิตบางชนิด
- การเปลี่ยนแปลงทางด้านจิตใจ เช่น ต้องสูญเสียคู่ชีวิต หรือต้องออกจากงานเนื่องจากเกษียณอายุ ทำให้ต้องปรับตัวกับการดำเนินชีวิตแบบใหม่คือไม่มีเพื่อนร่วมงาน
- การเปลี่ยนแปลงทางด้านสังคม เช่น การต้องเปลี่ยนบทบาทจากผู้นำครอบครัวเป็นผู้ตาม หรือไม่ได้รับการยอมรับนับถือจากลูกหลาน เนื่องจากเห็นว่าอายุมากแล้วและไม่ทันต่อเหตุการณ์
อาการ
อาจมีอาการไม่มากจนถึงบางรายมีอาการชัดเจน อาการประกอบไปด้วย
- รู้สึกเซ็ง เศร้า หรือเสียใจอย่างไม่มีเหตุผล
- ความรู้สึกสนใจต่อสิ่งต่างๆ รอบตัวลดลง เบื่อหน่าย ไม่อยากทำอะไรที่เคยชอบ
- นอนไม่หลับหรือหลับมากเกินไป
- รู้สึกไร้ค่าและคอยตำหนิกกล่าวโทษตนเอง
- รู้สึกอ่อนเพลียไม่มีเรี่ยวแรง
- ไม่มีสมาธิ ไม่มีความั่นใจในตนเอง ขี้หลงขี้ลืม
- ความอยากอาหารเปลี่ยนแปลงไป อาจเบื่ออาหารหรือบางรายกินมากขึ้น น้ำหนักตัวลดลงหรือเพิ่มขึ้น
- ความคิดและการเคลื่อนไหวเชื่องช้า กระสับกระส่าย หงุดหงิด
- มีความคิดอยากตายหรือพยายามฆ่าตัวตาย
การปฏิบัติตัว
ถ้าสงสัยว่าเป็นโรคซึมเศร้า ควรปฏิบัติตัวดังนี้
- หลีกเลี่ยงการอยู่คนเดียวเมื่อมีอารมณ์เศร้าเกิดขึ้น คอยพูดคุยกับผู้อื่นเพื่อให้เพลิดเพลินและไม่เหงา
- พยามปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้นในวัยนี้ไม่ว่าจะเป็นโรคทางกาย ความสามารถ และบทบาทที่เปลี่ยนแปลงไป
- ทำกิจกรรมหรืองานอดิเรกที่ชอบ เช่น ปลูกต้นไม้หรือเย็บปักถักร้อย
- ทำกิจกรรมร่วมกับผู้อื่น เช่น เข้าชมรมผู้สูงอายุหรือไปออกำลังกายเป็นประจำ
- ไปพบแพทย์เพื่อขอคำแนะนำ ควรรีบไปตรวจและแจ้งแพทย์โดยไม่ต้องอาย เนื่องจากโรคนี้ถือเป็นความเจ็บป่วยอย่างหนึ่ง ซึ่งสามารถรักษาให้ดีขึ้นและหายขาดได้
