ผู้สูงอายุอาจมีการเปลี่ยนแปลงการทำงานของสมองที่ถือว่าเป็นปกติ ได้แก่
- ความไวในการคิด การประสานความคิดและการกระทำช้าลง
- ความจำต่อสิ่งที่เพิ่งรับรู้ ถ้าถามซ้ำทันทีเลยจะยังตอบได้ไมาเปลี่ยนแปลง
- ความจำต่อสิ่งที่เพิ่งรับรู้ ถ้าถามซ้ำทันทีเลยจะยังตอบได้ไม่เปลี่ยนแปลง
- ความจำระยะสั้นเมื่อเวลาผ่านไปสักครู่ อาจลดลงเล็กน้อย
- ความจำเรื่องทั่วไปและความรู้รอบตัวไม่เปลี่ยนแปลง จนอายุ 70 ปีความจำอาจลดลงเล็กน้อย
- จำเหตุการณ์ที่เกิดในชีวิตประจำวันได้ลดลง
- ความจำที่เกี่ยวกับทักษะ เช่น เคยซ่อมอุปกรณ์ได้ เคยใช้ เครื่องซักผ้า ใช้ไมโครเวฟ ปั่นจักรยานได้ ความจำในการทำกิจกรรมเหล่านี้อาจลดลงเล็กน้อย
- ความจำระยะยาวในเรื่องที่เกิดนานมาแล้ว ไม่เปลี่ยนแปลง
- หากจำบางอย่างไม่ได้ แต่จะยังระลึกเองได้เมื่อเวลาผ่านไปหรือระลึกได้เมื่อมีการใบ้
- ความสามารถในการตัดสินใจ และการบริหารจัดการเรื่องต่างๆ ในชีวิตประจำวันลดลง
- อาจเริ่มมีปัญหาในการนึกคำพูดเล็กน้อย และอาจเรียกชื่อคนที่ไม่ได้เจอกันเป็นเวลานานไม่ออก
- สิ่งที่ลืมไม่มีผลกระทบต่อการทำงาน การดำเนินชีวิต การประกอบกิจวัตรประจำวัน
สังเกตอย่างไรว่าน่าจะสมองเสื่อม
อาการเริ่มแรกมักเป็นการลืมเรื่องราวที่เพิ่งเกิดขึ้นใหม่ๆ ไม่นาน ในขณะที่ความจำเรื่องเก่าๆ ในอดีตจะยังดีอยู่ ผู้ป่วยอาจถามซ้ำเรื่องที่เพิ่งบอกไปหรือพูดซ้ำเรื่องที่เพิ่งเล่าให้ฟัง นอกจากนั้นยังอาจมีอาการอื่นๆ เช่น วางของไว้แล้วลืม ทำสิ่งที่เคยทำประจำไม่ได้ สับสนเรื่องวัน เวลา สถานที่ นึกคำพูดไม่ค่อยออกหรือใช้คำผิดๆ มีอารมณ์ พฤติกรรมและบุคลิกภาพที่เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม การตัดสินใจแย่ลง ไม่สามารถมีความคิดริเริ่มใหม่ๆ อาการต่างๆ เหล่านี้จะค่อยเริ่มเปลี่ยนแปลง จนทำให้เกิดปัญหาต่อการทำงานและกิจวัตรประจำวัน ซึ่งจะเห็นการเปลี่ยนแปลงได้เร็วหรือช้าก็ขึ้นกับระดับความสามารถเดิม การศึกษาและหน้าที่เดิมของผู้ป่วย รวมถึงความช่างสักเกตและเอาใจใส่ของญาติด้วย
10 อาการเตือนของโรคอัลไซเมอร์
- สูญเสียความจำระยะสั้น จำได้แต่เรื่องที่เกิดขึ้นนานแล้ว ส่วนเรื่องที่เพิ่งเกิดมักจำไม่ได้ พูดหรือถามซ้ำเรื่องเดิม เพราะจำไม่ได้ จนมีผลต่อความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจำวันหรือการทำงาน
- ทำกิจกรรมที่คุ้นเคยได้ยากลำบากขึ้น
- มีปัญหาด้านภาษา เช่น นึกชื่อคนที่คุ้นเคยหรือสิ่งของไม่ออก ฟังแล้วเข้าใจอะไรยากขึ้น พูดน้อยลง ผิดไวยากรณ์
- สับสนทิศทาง สถานที่ เวลา
- การตัดสินใจไม่ดีเหมือนแต่ก่อน
- คิดแบบนามธรรมไม่ได้
- หาของที่วางไว้ไม่พบ
- มีการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมและอารมณ์ เช่น หงุดหงิดง่าย ก้าวร้าว หวาดระแวง เห็นภาพหลอน ซึมเศร้า เฉยเมย หากเริ่มเกิดขึ้นเมื่ออายุมากแล้วต้องระวังว่า อาจเป็นอาการหนึ่งของภาวะสมองเสื่อม
- มีการเปลี่ยนแปลงของบุคลิกภาพ
- สูญเสียการคิดค้น ริเริ่มสิ่งต่างๆ
อาการหนึ่งที่หากเกิดขึ้นโดยเฉพาะในผู้สูงอายุ อาจจำเป็นต้องนึกถึงว่าผู้ป่วยมีภาวะสมองเสื่อมหรือไม่ นั้นคือ ปัญหาด้านอารมณ์และพฤติกรรมปัญหาพฤติกรรมในช่วงแรกที่อาจทำให้สงสัยว่าเริ่มมีปัญหาสมองเสื่อม ได้แก่
- ขี้ระแวง สงสัยมากผิดสังเกต กลัวคนอื่น
- ไม่สามารถจะทำงานได้สำเร็จลุล่วงเหมือนแต่ก่อน
- ความรับผิดชอบต่องานในครอบครัว ที่ทำงาน หรืองานสังคมลดลง
- อารมณ์ฉุนเฉียว หงุดหงิดง่ายมากผิดสังเกต ไม่มีเหตุผล
- มีอาการซึมเศร้า
- ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทั้งที่ก่อนหน้านั้นไม่ดื่ม
- เข้าใจผิดหรือหลงผิดในเหตุการณ์หรือการกระทำที่เกิดขึ้น
- ขาดความคิดอย่างเป็นเหตุเป็นผล
สำหรับอาการที่เกิดจากความจำไม่ดี ที่เกิดขึ้นในระยะแรกของโรค ได้แก่
- การดูแลความสะอาดส่วนตัวลดลง
- การแต่งตัวผิดไปจากเดิม แต่งตัวแปลกๆ หรือการดูแลความสวยความงามเปลี่ยนไป
- ความสามารถในการทำกิจวัตรต่างๆ ลดลง ในช่วงแรกจะเสียความสามารถในการทำงานก่อน
- ไม่สามารถจะบริหารจัดการเอกสารต่างๆ หรือใบค่าใช้จ่ายได้
- ไม่ค่อยอยู่ใกล้ชิดกับสมาชิกในครอบครัวเหมือนเก่า
- นอนอยู่บนเตียงมากขึ้นโดยไม่มีเหตุผล
- ลืมปิดเตาแก๊ส เครื่องใช้ไฟฟ้า
- การนอนหลับเปลี่ยนแปลงไป
- เริ่มีการสะสมของ เช่นขวดน้ำ ทั้งที่ไม่เคยสะสม
